Ngarang Sisindiran

Ku Budi Suhardiman

Salah sahiji sipat urang Sunda mah lamun aya katugenah téh tara wani nyarita togmol atawa saceplakna,  tapi sok dibalibirkeun. Maksudna ngarah nu lian (nu diajak nyarita) teu kasigeung atawa henteu matak nyentug kana haténa. Ku kituna dina kabiasaan urang Sunda aya nu disebut sindir sampir. Sindir sampir mah wangunna mangrupa kalimah. Upamana lamun aya budak nu kabeurangan, tara togmol disebut kabeurangan, tapi sok disindiran “Naha Jang, datang téh mani nyubuh?” Lamun aya pasakan loba teuing uyah, tara togmol disebut pangsét, tapi sok disindiran “Nuju mirah nya, uyah téh ayeuna mah.”

Salian ti sindir sampir, di Sunda ogé aya nu disebut sisindiran. Ilikan ieu di handap rupa-rupa contona!

1. Sing getol nginum ci herang          

    Ngarah  awak jadi séhat                

    Sing getol maca Al Quran

    Ngarah  bagja di ahérat

2. Sapanjang jalan ka Garut

    Henteu waé  dioméan

    Sapanjang tacan kairut

    Henteu waé  sosonoan

3. Kota Garut nu bersih

    teu aya kokotor kuda

    Hayu singkil urang jumsih

    Sangkan meunang adipura

4. Meuli TV ti toserba

    alusna ka bina-bina

    Lamun meunag adipura

    dijagana ku saréréa

5. Ka Cisompét ka Cimari

    ngaliwatan Mancagahar

    Kapelet ku Néng Déwi

    sapoé teu bisa dahar

6. Jambu batu jambu Bangkok

    Dipelak di sisi balong

    Ibu-ibu nu marontok

    Maké erokna barolong

7. Sok hayang nyaba ka Garut

    sok hayang nyaho kotana

   Sok hayang nanya nu camberut

  Sok hayang nyaho nyentakna

Sisindiran mah umumna diwangun ku opat padalisan. Padalisan kahiji jeung kadua mangrupa cangkang. Padalisan katilu jeung kaopat mangrupa eusi. Guru wilangan jeung guru laguna diatur sing merenah. Biasana unggal-unggal padalisan guru wilanganana téh aya dalapan engang.

Sisindiran di luhur kaasup wangun paparikan jeung rarakitan. Sisindiran nomer  1, 2, jeung 7 kaasup sisindiran dina wangun rarakitan. Sisindiran nomer 3 nepi ka 6 kaasup wangun paparikan.

Unggal-unggal padalisan umumna diwangun ku dalapan engang. Dina paparikan sora panungtung padalisan kahiji kudu padeukeut (murwakanti) jeung sora panungtung padalisan katilu. Sora panungtung padalisan kadua kudu padeukeut (murwakanti) jeung sora panungtung padalisan kaopat.

Dina wangun rarakitan salian kudu padeukeut (murwakanti) sora panungtung jiga dina wangun paparikan, kecap mimiti (puhu) padalisan kahiji kudu sarua (papak) jeung padilisan katilu. Kecap mimiti dina padalisan kadua kudu sarua (papak) jeung kecap mimiti dina padalisan kaopat.

Lamun ditilik tina eusina, sisindiran nomer 1, 3, jeung 4 nyaeta papatah. Sisindiran nomer 2 jeung 5 eusina nyaeta silih asih. Sisindiran nomer 6 jeung 7 eusina nyaeta sésébréd (pikaseurieun)

Dumasar kana pedaran bieu, pék pigawé latihan-latihan ieu di handap!

1. Naon waé sarat nyusun sisindiran dina wangun rarakitan jeung paparikan téh Jentrékeun!
2. Cing pék anggeuskeun ieu sisindiran di handap sing merenah luyu jeung eusina nu geus ditangtukeun!

a. Eusina Papatah 

    Sing getol ngum jajamu

    Nu guna nguatkeun urat

    ………………………..

    ………………………..

    Gula beureum Banjarwangi

     ……………………………

     Ulah bosen nyiar pangarti       

     Sabab éta  kawajiban

Ka pasar rék meuli tiung

………………………..

kudu nyaah ka indung

……………………….

         b. Eusina Silih Asih

Daun alba daun jati

Dialana ngan salambar

……………………….

……………………….

………………………

………………………

Abdi mikacinta eneng

Kalawan rido tur ihlas

         c. Eusina Sésebréd   

             (Pikaseurieun)

Cau naon cau naon

cau kulutuk di juru

…………………..

…………………..

…………………………….

…………………………….

Saha itu nu nundutan

Dahdirna mani nyakcalaka

3. Ditilik tina wangunna, sisindiran no 1 jeung 2 teh kaasup kana wangun naon?